14 Eylül 2012 Cuma

şiddetin kökeni



Şiddetin kökeni hakkında kesin bir şey söylmek zor; suçun, sapmanın kökenini kesin saptayamama gibi.

Biyolojik bahaneleri, genetiği bir kenara bırakırsak- şiddetin temelinde bir köşeye sıkışmışlık olmalı, ve başka türlü tepki vermeyi o an için beceremeyiş. Şiddet bir kuyuya düşüş belki bu bağlamda, tutunacak bir dal bulamama.

Öfkenin temelinde bir kendine güvensizlik olabilir de, olmayabilir de. Şiddet alışılmış bir tepki de olabilir. Öyle etiketlendiği için, kendinden bu beklendiği için, şiddetin bir şekilde içselleştirilmiş olması hâli de olabilir, ama olmayabilir de.

Toplumsal şiddet, linç bir toplu gaza gelme büyük çoğunlukla. Toplumsal bir aidiyet içinde olacak kötü sonuçları topluma mal etme, soumluluktan kurtulma kolaycılığı da var. Biz ne yaptık sorusunda arkada olma, bulaşmama, seyirci olma bir bahane olarak sonradan ileri sürebilir de sürmeyebilir de.

Şiddet tiyatroda, sinemada oyunun bir parçası. İzleyen sahnedeki kırmızı şeyin salça kıvamında bir şey olduğunu biliyor, oyuna seyirci olduğunda. Doğruluğunu yanlışlığını tartışmıyor.Gerçek hayatta şiddetin peşine takılmış izlyiciden bir farkı yok. Gerçek hayatta da her şey bir oyun olarak mı başlıyor, muhtemelen. İş oyunun gerçeğe döndüğü, çığrından çıktığı anda her şeyi durdurabilecek iradenin, normun, değerin kendini gösteremiyişinde.

Tüm ağız dalaşlarında oyuna yakın bir yan bulunabilir. Aile içi gerilimleri de bir oyun teorisiyle, iktidar arayışı ile açıklamak mümkün. Vahşi hayvanların kendi bölgelerini çizerken hırlaşmaları, işaret koymaları gibi. Şiddete kayış, elin şiddete uzanması anlık bir şey ve büyük bir ihtimalle zihinde bir şekliyle önceden meşrulaşmış bir uzanış.

4 yorum:

N.Narda dedi ki...

Bu konuda kendimden dolayı yazdığım küçük bir not var taslaklar dosyamda. Tam da 2. paragraftaki gibi:) Kendini köşeye sıkışmış,hakkını arayamayacak konumda hissedince...pat öfke patlamasıyla birlikte şiddetin elden geleni:p

Enis Diker dedi ki...

Galiba bu çaresizlik hissi en önemli sebeplerden. Tepki vermenin çeşitlenmesi kontrolü de başlı başın bir tecrübe işi. Yorum için teşekkürler:)

Adsız dedi ki...

ya savaşın siyasetin bir formu olduğuna dair teoriler?

Enis Diker dedi ki...

Savaşın hep,ekonomik sebeplerden, uluslarası itiş kakıştan kaynaklandığı söyenir, ama doğrusu bu konudaki teoriler hakkında bilgimiz yok:) Bir akıl yürütme yaparsak siyasi olsa da, olmasa da meşruluğu hep bir problem. Yorum için teşekkürler:)