25 Mayıs 2010 Salı

Kader/Sorumluluk

Rızanın temellendirilmesinde kadere ne kadar ihtiyacımız var? Ya da kader fikri olmadan rıza olabilir mi? Beni aşan sorular.

Temelde rahatlıkla söylenebilecek olan, nereden bakılırsa bakılsın, kaderin sorumluluğu kaldırmaması. Açlıktan dolayı hırsızlık yapan kadere bunu yükleyebilir. Ama sorumluluğu üzerinden atamaz. Birisine, bir şekilde zarar vermiş olan bir takım zorlayıcı sebeblerin varlığını öne sürebilir (Soru: Ya dalgınlıkla trafik kazası yapan? Bir kasdı olmadan sadece bir anlık boşluk yüzünden?) ama yaptığından bir pişmanlık duymuyorsa "bu benim kaderimdi sen bana yaptırdın"(Maarif/Mesnevi) diyen İblis'ten ne farkı kalır. Sorumluluk duyma, pişmanlık hissi insaniyetimizin işaretleri. Olanın, bitenin evet kaderle bir bağı var. Ama edeb, "Adem'in edebi" sorumluğu Allah'a yazmaktan hicap duyar. Aradaki farkı görmek lazım.

4 yorum:

Feride Nizamettin dedi ki...

peki ya başına gelende senin hiçbir sorumluluğun, suçun yoksa?
en basit en doğal bir hak bile daha başından, sen daha bunu bilmeden elinden alınmışsa? Bunun açıklaması nasıl yapılabilir? Ya da o kadar kolay kabullenebilir mi böyle bir haksızlığı insan tevekkülle?

Enis Diker dedi ki...

Rıza haksızlığa değil, olana. Haksızlığa karşı koymak başka. İnsan ailesinin, arkadaşının (yazarken düşüyorumda illa tanımanız da gerekmez) başına gelene seyirci kalmaz, kalamaz. Nefsi içinse burda iş biraz karışık, bunu sabırla karşılyabilir, ya da denk düşecek haddi açmayacak bir cavap verebilir. Zalimi engelerken zalim olmak da var. Dağıtmıyalım evet, haksızlığa karşı koymak lazım.

Sabra parantez açalım, sabredenin izzeti nefsi var, zalimi zulme alıştırmak var işi daha çetrefil hale getiren. Kişinin nefsi için vereceği cevab olaylara, kişilere, kişilerin kredilerine göre değişiyor galiba. Bunun cevabı hayatta olmalı.

Bir de insanın başına gelen ama kimsenin suçu olmayan şeyler var. Bunu kstetiniz mi bilmiyorum ?Doğuştan rahatsız insanlar var. Bir tarfik kazası sonucu felç kalanlar. Kimsenin suçu olmayan ama hayatı derinden etkileyen şeyler.

beenmaya dedi ki...

kader bile herşeyi ona yüklememizden sıkılmış olmalı artık...

gerçekten aradaki farkı görmek lazım...

Enis Diker dedi ki...

Kader çetrefil bir mevzu. İnsanın özgürlüğü ile herşey kadere yükleyen iki uç arasında bir yol olasa gerek :)