25 Ağustos 2012 Cumartesi
Ne kadar...
Bugün TRT de, Can Yücel'in kızı Su hanımın babasını anlattığı güzel ve uzun bir belgesel vardı. Belgeselde babasının, şiir yazarken, ritmi sağlamak için sürekli yürüdüğünü söyledi. Keşke anilarını yazsaydı da, bunun nasil yapıldığını anlatsaydı diye düşünmeden edemedim.
Programda kendi sesinden şiirlerine de yer verildi. Gayrı ihtiyarı, o muthiş mısraıni uzun ve kisa heceler olarak tekrarlayıvermişim;
Ne ka dar / ya lan sız / ya şar sak / o ka dar / i yi
* * - / * - - / * - - / * * - / * *
Kadar da sapka var mi onu bilmiyorum. Fakat bu haliyle de uzun/kısa heceler acisindan bir simetri var. " iyi" ile de noktayi koyuyor. Tekrarlayan "kadar" kelimesi ile -ya hecesi ve -a harfleri mısranın su gibi akmasını, akilda kalmasinı sağlıyor.
Manasi ? Herhalde insan hayatında bir tek bu mısraı yazsa yeter:))
Kaydol:
Kayıt Yorumları (Atom)
13 yorum:
şiir başka bir dünya.
şiirle ilgilenmek de ayrı bir şey...
Ezginin Günlüğü şarkısını da yapmıştı o şiirin...
Bu kadar basit sözlerle böyle şiirler yazabilmek ayri bir ustalik olsa gerek
Bir işe sevdalanmak gerek böyle ustası olmak için ve onun uğruna vazgeçmek bir şeylerden...her şair Can Yücel olmuyor...
Severek, istiyerek yapınca iş olmaktan çıkıyor herhalde, hayatın doğal bir sonucu oluyordur :))
Hocam kadarın bazan kadaaaaar diye okunması prozodinin falan alanında, şiirin değil. Vezin ile usul örtüşmesi, şiirin ritmi ile müziğin ritminin örtüşmesi meseleleri idi bunlar daha çok.
Şapkalı olsaydı olası bir vezin ya da ritmik yapı açısından özelliği pek değişmezdi. Ha dar ha dâr farketmez ilk bakışta, ancak, daaaaaaar ile bir "vibrasyon", "katarlama" da yapılır ve bazan farklı ritmik özelliklerle de örtüşür/buluşur (başka mısralardaki), eğer denk düşen, tekrarlanan bir vurgu yoksa altta ya da üste çekilmiş.
Meselâ diyeceğim ama uzayacak:)
Kuram unutulmadan şiir yazılmaz sanırım:) Kulakta bir ses ve içte bir nefes olacak ki...
vs vs vs:)
Nohutun Dayısı
Hocam sesinizi duymak, yorumunuzu okumak ne güzel :)
Şiir bizim için uzun süre İlhami abinin vakitlice bir zaman, el ayak çekildikçek sonra ziyareti ve süflörlüğü eşilğinde yazılan bir şeydi. Bu yüzden şiirde ritim bizim için karanlık bir mevzu idi. Aruza, hece sayma takıntısına bulaşana kadar:) Şiirde ritm sade aruzla ölçülen bir şey değil galiba, başka yolları da var diye seziyoruz şimdilerde, henüz bizim için karanlık olan. Şiirde orijinal fikrin, söyleyişin kuvveti işin işçilik kısmını, tecrübe kısmını unutturuyor. Biraz da bu unutuşu kurcalamak maksadıyla uzun kısa hecelere üzerine bir şeyler yazmak işimize geliyor.
Şapkalı -a yı kadarın ilk -a sı için düşünmüştük. Söylenişten pek emin olamadığımız için bir soru işareti olarak bıraktık.
Yorum için teşekkürler:)
Bu yaz Abdülbaki Hoca'nın hazırladığı Nedim Divanı'na göz gezdirirken o kadar çok düşük vezin buldum ki:)
Babama söyledim, kaşlarını çattı, "daha neler!" der gibi. Peçeteyi "düşük vezinli" iki sayfanın arasına koydum. Babamın yanına bıraktım. Daha sonra baktım peçete yok, yanlışımı da düzeltmiyor, ama yine de "haklıyım!" diyemedim.
Bana düşük vezin dedirten şey Nedim'in bir dönem kapalı hece saydıklarını başka bir dönem açık, açık saydıklarını kapalı saymasıydı, gri alanlarda epey gezinmiş, anlaşılan.
Şiir okurken vezin kurcalamadım hiç. İnsan görsel olarak da yakalıyor, sesle olduğu kadar, etrafta klasik şiir okuyanın çok olması sayesindeydi bu "meraksızlık" sanırım. Söylenen ile ilgilendim.
Oyunlar ya da "sanatlar" yazma çabasıyla kavranıyor sanırım. Vezin, dil incelemeleri her hangi bir kitabı yayına hazırlarken daha etkin ve öğretici oluyor galiba.
Nedimde açık kapalı hecelerin vesaire relatif tutulduğunu düşündüğümü (eğer dönemlere ayırmayacaksak) söyleyip azar işitmeye zamanım olmadı pek, tatil erken bitti, bayramla kardeşlerim geldi, şiir okunsa da "çekiştiremedik" eski kuşaklarla:)
Hocam "ka" kapatılmak istenirse, özellikle sözlü edebiyatta "kaddar" gibi telaffuz edilebilir meselâ:)
Yazılı edebiyatı işe karıştırmayayım bu örnekte:)
Lehçe, ağız bilmek "etimolojik bilgi"den farklı. Kabullenilmesi bazı "sanatlılıkların" yöresellikten falan da önce genele bir kabul görmüşlük ile alâkalı sanırım:)
Ben neyi doğru yazarsam düzeltiliyorum meselâ:) Yanlış yazdıklarımla milletin kendini düzeltmesi ise başka bir felâket olurdu:)
Hocam, Nedim bizim için arzın merkezi sanki ve arzın merkezine seyahat için o kaddar tedariksiziz ki:) Doğru okunmuş şiire kulaklar alışık değil,en büyük sıkıntı bu galiba. Bu konuda kulaklarımızda bir Necdet Evliyagil kalmış, en sıkıntılısından. Son dönem tiyatrocular iyi şiir okuyor ama klasiğe pek hevesli değiller ve teker teker gidiyorlar. Son Müşfik Kenter gitti.Ondan evvel Cüneyt Türel. Muhtemelen Nedim okumak ayrı bir mesai ister, sohbet aşinalık vs. Bu konuda hiç meraklı çıkmıyor gençlerden. Hocam galiba Baki, Nedim okutmak için babanızı kandırmamız gerekecek:))
Mikrofon ısmarladı:)
Bu güzel haber hocam, inşallah dinlemek nasip olur:)
Hocam dar ya da dâr farketmez derken sadece o konudan yola çıkmışım, aklım neredeymiş bilemiyorum. Elif ile mi ayın ile mi yazıldığı meselesidir inceltmeler hariç şapka kullanıp kullanmama vezni de etkiler açık hecelerde. Â, Î, Û ile biten heceler kapalı hecedir. Rûy -. olarak ele alınırdı yanlış hatırlamıyorsam vs vs. Ben başka bir kodeks kullanıyorum. Yahya Kemal'in Nazım'a bir şiirinin veznini sorması ve yok diyince küsmesi konusu vezni şiir bilmeyen edebiyat kuramcılarıyla tartışmamak gerektiğini de hatırlatır. İşler sanıldığından karmaşıktır. eğer yazıyorsanız. okuyorsanız bazan metni redakte eder kuşa çevirirsiniz vezne göre, yeni dil kurallarına göre düzelterek. Orijinal metin korunmalıdır her hâl ü kârda.
Benim şapka kullanma merakım minimal düzeyde de olsa genellikle dilin ritmi açısından önemi olduğunda. Elbette anlam da değişir, etimoloji de: Ara, âra, arâ, ârâ farklı sözcükler. Osmanlı alfabesinde yazılışları da farklıdır. Buna da yer yer dikkat ediyorum. Ancak gelenekçilerin çok bilmişlikleri de tutarlı bir metin ortaya koymamızı engelliyor, farklı dönemleri birbirine harmanlıyorlar, işin içinden çıkılamıyor. iş keşke ayın ve eliften ibaret olsa. şapkadan başka işaretlerin de kullanılması gerekiyor o kadar titiz olacaksak.
Çocukluğumuzda şapka kullanılırdı, sonra kaldırıldı, sonra tekrar konuldu ve saire.Sadece anlam farklılıklarında dikkat çekmek için kullanıldığında bütünde tutarsızlık olarak görülebiliyor. Tutarlı olduğunuzda işin içinden çıkılmıyor:) Doğru yazma derdi 500 kelimelik Office/Word sözlüğüyle düzelten editörlerin elinde fena doğranıyor:) manuskriptten daha geride oluyor yayınlayıp kurtulayım dediğiniz metin. Titiz bir editör Develioğlu sözlüğü kullanıyordu. oturdum epey bir maddesini düzelttim verdim. Demek ki sözlüğe ilaveler yapılmış, değişik dönemlerin değişen kuralları ile dediler iç çekerek.
Karıştı ne dediğim ama yoruldum, nasıl olsa kimse okumaz:)
Şapka kullandığım için yayınlanmadım yıllarca:) Şapka kullananlar da solcu olduğumuz, soğuk savaşçılardan hoşlanmadığımız için sansürledi. şimdi sanal alemde kimsenin kimseyi okumadığı bir dünyada hepimiz birden ortada kaldık:) Ben alışkınım, onları da teselli ediyorum zevkle.
CamiAvlusundakiKırpık
Aruza bulaşmam bir blog yazarının yazdığım bazı şeyleri kendisinden aşırdığımı ima etmesiyle başladı:) Takip ettiğim bir blog değildi. Biraz da aksini ispat için farklı bir şeyler yazmak için aruzu kurcaladım :) Ama sonra bende alışkanlık yaratmıştı. Radyodaki şarkının bile veznini kurcalamaya başladım:) Şimdi eski yazıyı acaba ne yanlışlar yaptım diye korka korka tekrar okurken iyi ki bulaşmışım dedim :)
:
Yorum Gönder