Üzerinde düşündüklerimiz : anlamak , yorumlamak ?? versiyon 0.1

(Bilenlerden özür dileyerek, bu karışık mevzuda bir, iki fikir yazmayı deneyeceğiz. Maksadımız http://www.felsefeekibi.com/site/default.asp?PG=1404 adresindeki yazıyı anlamak :)

Bir metnin (yada sanat eserinin) farklı anlamlarının olabileceği ve bunların yorumuna ihtiyaç duyulacağı hakkında.

Bu yazıda tersinden hareketle , eserlerin yada metinleri yoruma ihtiyacı olmayacağını savunmaya çalışarak tersinin mümkün olup, olmadığını anlamayı deneyeceğiz.

Bir metnin (yada sanat eserinin) farklı anlamlarını açıklamaya ihtiyaç var mıdır?

Pratikten hareket edersek : Kanun metinlerinde yasa koyucu ile uygulayıcı aynı şeyi anlamak zorundadır. Özellikle vergi kanunlarında , ceza yasalarında. Bir beyannamenin verilme süresi yada bir hırsıza verilecek ceza aynı kanun yürülükte oldukça değişmemek zorundadadır. (kanunun lafzi ile kanunun ruhu mevzuunu açmak lazım)

Kuranı Kerim üzerinden düşünürsek iman et ve iyilik yap (salih ameller işle) 1 temelinden farklı bir yoruma gitmek neredeyse mümkün değildir. (zahir ve batın olarak açılmaya ihtiyaç var)(birde sıradan insanlar bu metinden anlamazlar gibi gayet tehlikeli bir mevzuu var)

Sanat eserlerinde , ortaya çıkan imajın farklı anlaşılması mümkündür. Gene de belli bir amaçla yazılmışsa örneğin siyasi bir düşüncenin anlatılması maksadıyla eser ortaya konmuşsa , seyredenlerin talebide muhtemelen bunun almak yönünde olacaktır. (Yani bu eserin yazılış gayesini bilerek (kitap,film) seyircisi/okuyucusu olacaklardır) Soyut bir sanatın, yada müzik eserinin yada da seyirci hedeflenmeden yapılan sanat eserlerinde muhtemelen çıkarılan anlamlar, alınan duygular farklı olacaktır. Yine de bir mona lisa insanlarda ne kadar değişik hisler uyandırabilir.(burda siyaside olsa bir sanat eserinde yine de sanatkarlık yapılabilceği dolayısıla yoruma gerek olabileceği üzerinde düşünülecek)

Burda dönüp geleneksel sanatlar üzerinde fikir yürütmeye çalışalım. Bir ebru da yada hattan izlyenden beklenen beklenen izleyici bir ilahi neşeyi ortaya çıkarması, huşu duygusu uyandırması yada en azından dinginlik vermesidir.(aşağı yukarı aynı amaca hizmet eden duygular, bir birlik yada bütünlük bahsi açılıp, geliştirilebilir belki ) Burada fark eserden anlayan sanatkarla, bu sanatı bilmeyen kişiler arasındaki fark olacaktır. Ama neticede varılan şey izleyen herkes içinde ilahi neşe , huşu duygusu uyandırmak olacaktır. Kişisel farklar olabilir mi ? Bunun için daha evvel eserle bir geçmişe sahip olmak, yada eserdeki bir motifin izliyicide geçmişiyle ilgili bir şey uyandırması gerek.

Bir metnin birden fazla anlam ihtiva etmesi yada anlamın belli sembollerin arkasına gizlenmesi yani yoruma ihtiyacı olmas o metni hazırlıyanın en azından böyle bir niyetle yazmış olmasını gerektirir. Anlatıcı böyle bir şeye niyet etmediyse tek bir şeyi anlatmaya niyetliyse ve okuyan burdan başka manalar çıkarıyorsa bu tamamen okuyucunun böyle bir netice çıkarma arzusundandır. (arzusu kelimesi burada eğreti oldu ama başka bir kelmede bulamadım)

(konu hakkında okukça, geri dönülecek)
Devam edecek...

1 Aliya İzzetbegoviç-İslam Deklarasyonu sh.127